Kwestie związane z nadgodzinami pracowników reguluje Kodeks pracy. Stosowne przepisy znajdziemy w art. 151.
Osoby zatrudnione na umowę o pracę co do zasady powinny pracować nie więcej niż 8 godzin dziennie oraz 40 godzin w pięciodniowym tygodniu pracy. Natomiast przedłużony dobowy wymiar czasu pracy to zazwyczaj 12 godzin.
Praca świadczona ponad obowiązującą pracownika normę czasu pracy, definiowana jest jako praca w godzinach nadliczbowych (Kodeks pracy art.151). Należy się za nią normalne wynagrodzenie oraz dodatek za nadgodziny. Wysokość dodatku za nadgodziny zależy od tego, w jaki dzień/dni przypadała praca ponad normę.
Rekompensata za pracę w godzinach nadliczbowych (wynagrodzenie lub czas wolny)
Pracownik pracujący ponad przyjętą normę czasu (wynikającą z obowiązującego pracownika systemu czasu pracy) ma prawo do rekompensaty w formie:
- Czasu wolnego
- jeżeli pracownik zawnioskował o taką formę rekompensaty, to należy mu się tyle czasu wolnego, ile wynosiły nadgodziny (1:1)
- jeżeli pracodawca wyszedł z taką inicjatywą, to czas wolny powinien wynosić 150% wymiaru nadgodzin (1:1,5)
- Wynagrodzenia
W skład wynagrodzenia wchodzi podstawa, czy normalne wynagrodzenie za nadgodziny plus 50% lub 100% wynagrodzenia (za pracę w weekendy i w nocy). W skład normalnego wynagrodzenia za godziny nadliczbowe wchodzi: wynagrodzenie zasadnicze i inne składniki wynagrodzenia, takie jak stała premia, dodatek funkcyjny, dodatek za pracę w porze nocnej i inne.
Jak ustalić wysokość normalnego wynagrodzenia za 1 godzinę nadliczbową?
- Należy zsumować stałe składniki wynagrodzenia z miesiąca (wynagrodzenie stałe + premia – jeżeli jest otrzymywana co miesiąc), w którym wystąpiły nadgodziny.
- Następnie należy podzielić tę kwotę przez ilość przepracowanych godzin w danym miesiącu.
Dodatek za nadgodziny
Dodatek za nadgodziny przysługuje w wysokości 100% wynagrodzenia za pracę, w przypadku pracy w nocy, niedziele i święta (które nie są dla pracownika dniami pracy) oraz w dniu wolnym od pracy udzielonym pracownikowi (za pracę w święto lub niedzielę).
W każdy inny dzień dodatek wynosi 50% wynagrodzenia za pracę. Oznacza to, że pracownik za pracę w godzinach nadliczbowych otrzymuje swoje standardowe wynagrodzenie plus dodatek za nadgodziny (100% lub 50%).
Wypłata dodatku za nadgodziny
Ustalenie, czy pracownik przekroczył tygodniową normę czasu pracy, następuje po zakończeniu okresu rozliczeniowego. W przypadku okresu rozliczeniowego kilkumiesięcznego może dojść do sytuacji, że dodatek za nadgodziny wypłacony zostanie w innym miesiącu, niż wystąpiły nadgodziny.