Osobie ubezpieczonej, która wskutek wypadku przy pracy doznała stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu przysługuje jednorazowe odszkodowanie z tytułu wypadku przy pracy. Odszkodowanie przysługuje również uprawnionym członkom rodziny osoby zmarłej wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej. Wniosek o odszkodowanie należy złożyć po zakończonym okresie leczenia i rehabilitacji, a w przypadku jednorazowego odszkodowania po zmarłym wniosek można złożyć w dowolnym czasie.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych
Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 18 grudnia 2002 r. w sprawie szczegółowych zasad orzekania o stałym lub długotrwałym uszczerbku na zdrowiu, trybu postępowania przy ustalaniu tego uszczerbku oraz postępowania o wypłatę jednorazowego odszkodowania
Wysokość jednorazowego odszkodowania to wartość 20% przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Zakres tego uszczerbku oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową oceniany jest przez lekarza orzecznika lub komisję lekarską Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłaca odszkodowanie do 30 dni od wydania decyzji o prawie do odszkodowania. Zakład Ubezpieczeń Społecznych może odmówić wypłaty odszkodowania, w przypadku gdy pracownik, który wnioskuje o wypłatę, umyślnie lub wskutek rażącego zaniedbania naruszył przepisy o ochronie życia i zdrowia (BHP). Ponadto jeśli wypadek zdarzył się, kiedy byłeś pod wpływem alkoholu czy środków odurzających, ZUS nie przyzna odszkodowania.
Kiedy można starać się o odszkodowanie?
Jeśli płacisz składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, jesteś objęty ubezpieczeniem wypadkowym. Takie składki są odprowadzane od umowy o pracę, umowy-zlecenia i umowy świadczenia usług. Nie jest nimi objęta umowa o dzieło. Ubezpieczenie wypadkowe daje ci możliwość ubiegania się o świadczenia z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sytuacji wypadków i zdarzeń losowych, których ich bezpośrednią konsekwencją jest uszczerbek na zdrowiu. Także choroba zawodowa, która powstała przez pewne czynniki związane z wykonywaną pracą, jest podstawą do ubiegania się o odszkodowanie.
Pracodawca ma obowiązek zgłosić cię do ubezpieczenia. Zdarza się jednak, że nieuczciwi pracodawcy nie robią tego. Masz prawo do informacji o płaconych od twojej pensji składkach – zawsze możesz wnioskować do pracodawcy o przedstawienie ci raportu RMUA, czyli informacji o odprowadzanych składkach.
Wysokość jednorazowego odszkodowania
Wysokość jednorazowego odszkodowania wynosi 20 procent przeciętnego wynagrodzenia za każdy procent stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu. Kwota, która przysługuje za jeden procent uszczerbku na zdrowiu, zmienia się raz w roku i jej stawka obowiązuje od 1 kwietnia danego roku do 31 marca roku następnego. Aktualnie 1 procent uszczerbku na zdrowiu wynosi 1133 zł brutto. Stopień uszczerbku na zdrowiu oraz jego związek z wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową ocenia i przedstawia w procentach lekarz orzecznik lub komisja lekarska Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, po zakończeniu leczenia lub rehabilitacji.
Przykładowo: utrata zęba w wypadku przy praca oznacza 1 proc. stałego Uszczerbku na zdrowiu i możesz za nie w 2022 r. oczekiwać 1133 zł odszkodowania. Z kolei uszkodzenie kręgosłupa szyjnego może być ocenione na nawet 50 proc. stałego uszczerbku na zdrowiu. Po tak poważnym wypadku pracownik może liczyć na co najmniej kilkadziesiąt tysięcy złotch.na na
Wniosek do ZUS i dokumenty
Aby otrzymać odszkodowanie należy złożyć wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Kompletna dokumentacja powinna zawierać wniosek o jednorazowe odszkodowanie, protokół powypadkowy wraz z dokumentacją, sporządzony i zatwierdzony przez zakład pracy oraz wypełniony przez lekarza druk OL-9, zawierający adnotację, że leczenie i rehabilitacja zostały już zakończone. Wniosek należy złożyć za pośrednictwem płatnika składek.
W przypadku osoby prowadzącej działalność pozarolniczą i inne – wniosek należy złożyć:
– osobiście lub przez pełnomocnika w dowolnej jednostce organizacyjnej ZUS (pisemnie lub ustnie do protokołu)
– za pośrednictwem: operatora pocztowego, polskiego urzędu konsularnego.
Przy załatwianiu formalności można skorzystać z pomocy pracowników ZUS:
– pod numerem telefonu 22 560 16 00 (opłata za połączenie jest zgodna z planem taryfikacyjnym danego operatora)
– za pośrednictwem e-mail cot@zus.pl
– w najbliższej jednostce organizacyjnej ZUS
Kiedy jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje
Jednorazowe odszkodowanie nie przysługuje ubezpieczonemu, gdy przyczyną wypadku było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów BHP, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa albo w stanie nietrzeźwości, pod wpływem środków odurzających lub substancji psychotropowych ubezpieczony przyczynił się w znacznym stopniu do spowodowania wypadku. Nie dotyczy to wypadków ze skutkiem śmiertelnym.
Osoby prowadzące działalność pozarolniczą i osoby z nimi współpracujące oraz członkowie ich rodzin, mogą nie otrzymać świadczenia kiedy wystąpi w dniu wypadku lub w dniu złożenia wniosku o przyznanie jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby zawodowej zadłużenie z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne – do czasu spłaty całości zadłużenia. Prawo do jednorazowego odszkodowania przedawnia się, jeżeli zadłużenie nie zostanie uregulowane w ciągu 6 miesięcy od dnia wypadku lub od dnia złożenia wniosku o przyznanie jednorazowego odszkodowania z tytułu choroby zawodowej.
Wniosek o jednorazowe odszkodowanie może zostać wycofany, jednak nie później niż do dnia uprawomocnienia się decyzji organu rentowego, tj. w przypadku, gdy nie zostało złożone odwołanie do sądu – w terminie miesiąca od daty doręczenia decyzji.
Jak odwołać się od decyzji?
W przypadku otrzymania negatywnej decyzji można złożyć odwołanie, które należy wnieść pisemnie lub ustnie do protokołu, za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, które wydało decyzję, do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, w terminie miesiąca od dnia doręczenia decyzji.
Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.
