To, że jesteś chory/a, miałeś/aś wypadek lub z innych medycznych powodów nie możesz pracować, nie znaczy, że zostaniesz bez pieniędzy. Za tzw. okres niezdolności do pracy przysługują ci pieniądze, pod warunkiem, że płaciłeś/aś składkę na ubezpieczenie chorobowe.
Słowniczek terminów związanych ze zwolnieniem lekarskim
Zwolnienie lekarskie – to dokument wystawiany przez lekarza, który zaświadcza o niezdolności do pracy na wskazany okres. Nazywa się go czasami „L-4”, od nazwy formularza, na którym lekarz wystawia zwolnienie. O zwolnieniu lekarskim mówimy często mając na myśli okres, w którym ktoś nie pracuje ze względów zdrowotnych.
Wynagrodzenie chorobowe – to jedna z dwóch form wypłacania pieniędzy osobie, które jest na zwolnieniu lekarskim. Obejmuje krótkoterminowe zwolnienia – maksymalnie do 33 dni w ciągu roku. Wypłaca je pracodawca, np. kiedy jesteśmy przeziębieni albo skręcimy kostkę. Wynosi co do zasady 80% pensji. Pracownik, który ma wypadek w pracy lub w drodze do niej oraz osoby w ciąży dostają 100% wynagrodzenia.
Zasiłek chorobowy – to druga forma wypłacania pieniędzy dla chorego. Przysługuje nam wtedy, kiedy lekarz wystawi (lub przedłuży) nam zwolnienie na łącznie więcej niż 33 dni w ciągu roku. Nie ma znaczenia, czy dostaliśmy kilak zwolnień, czy lekarz wystawił nam jedno na ponad miesiąc. W takiej sytuacji 34-go dnia zwolnienia przestajemy dostawać wynagrodzenie chorobowe, ale ZUS zaczyna nam wypłacać zasiłek chorobowy. Jego wysokość jest taka sama jak wynagrodzenia chorobowego – 80 lub 100% pensji.
Zasiłek chorobowy przysługuje ci przez okres trwania niezdolności do pracy, tzn. tak długo, jak obowiązuje wystawione przez lekarza zwolnienie. Możesz go dostawać maksymalnie przez pół roku (dokładnie 182 dni) lub 270 dni (jeśli dostałaś zwolnienie lekarskie w trakcie ciąży lub chorujesz na gruźlicę). Jeśli chorujesz dłużej niż pół roku, przysługuje ci zasiłek rehabilitacyjny.
Uwaga! W przypadku pracownika, który ukończył 50 lat, wynagrodzenie chorobowe zamienia się w zasiłek po 14 dniach przebywania na zwolnieniu. Z perspektywy pracownika niewiele to jednak zmienia, po prostu pieniądze wypłaca ci ZUS, a nie pracodawca.
Komu przysługuje wynagrodzenie i zasiłek chorobowy?
Warunkiem otrzymywania wynagrodzenia/zasiłku chorobowego jest płacenie składki chorobowej. Pracownika, który dopiero co się ubezpieczył, obowiązuje tzw. okres wyczekiwania. Jeśli pójdziesz na zwolnienie lekarskie tydzień po podpisaniu umowy, nie dostaniesz ani wynagrodzenia, ani zasiłku chorobowego.
Okres wyczekiwania wynosi:
- 30 dni – dla pracowników objętych obowiązkowym ubezpieczeniem chorobowym (czyli zatrudnionych na umowie o pracę)
- 90 dni – dla osób, które płacą składkę chorobową dobrowolnie (zatrudnionych na umowach cywilnoprawnych)
Okres wyczekiwania nie obowiązuje:
- Jeśli ulegniesz wypadkowi w pracy lub w drodze do pracy. Wtedy wynagrodzenie/zasiłek chorobowy przysługują ci od razu
- Przy zmianie pracy, jeśli pozostawałaś/eś bezrobotna/y przez mniej niż 30 dni (a więc przerwa w okresie ubezpieczenia wyniosła mniej niż 30 dni)
- Jeśli wracasz do pracy z urlopu macierzyńskiego, wychowawczego lub bezpłatnego urlopu
- Podejmiesz pracę i zostaniesz ubezpieczony/a w ciągu 90 dniu od ukończenia szkoły lub studiów
Pamiętaj, że jeśli pracujesz na umowie-zlecenie, to ubezpieczenie chorobowe jest dla ciebie dobrowolne, a okres wyczekiwania wyższy. Dlatego jeśli chcesz być objęty/a ubezpieczeniem chorobowym, zgłoś chęć płacenia składki chorobowej jak najszybciej.
Jeśli pracujesz i studiujesz/uczysz się, nie przysługuje ci niestety płatne zwolnienie lekarskie.
Pracodawca musi płacić składki! Uniknij problemów z ZUS
Płacenie składek to bezwzględny obowiązek pracodawcy. Jeśli zalega z płatnościami, albo w ogóle nie zgłosił cię do ZUS, powinien ponieść konsekwencje. Zaległości w składkach nie powinny mieć bezpośredniego wpływu na to, czy np. możesz pójść do lekarza na NFZ lub czy dostaniesz zasiłek. Mogą się jednak wiązać z koniecznością składania wyjaśnień w ZUS, przeciągającym się postępowaniem i stresem.
Jak tego uniknąć? Jeśli podejrzewasz, że twój pracodawca nie płaci składek, możesz zalogować się na swoje konto w [Portalu Usług Elektronicznych ZUS](https://www.zus.pl/pue). Tam w panelu ubezpieczonego znajdziesz informację na temat swojego ubezpieczenia i płatników.
Jeśli coś się nie zgadza – zwróć się do pracodawcy z prośbą o wyjaśnienie. Możesz również złożyć wniosek o informację miesięczną RMUA. Pracodawca powinien wyszczególnić w niej wszystkie należne do ZUS składki i to, czy zostały uregulowane.
Jeśli pracodawca odmawia ci informacji, albo wiesz już, że składki są nieopłacone, a pracodawca nie chce współpracować, możesz zgłosić sprawę do PIP i ZUS.
Źródła: