Jakie kary grożą ci w pracy? Jeśli pracujesz na umowie o pracę, pracodawca może nałożyć na ciebie jedną z trzech kar:
- Upomnienie lub nagana
- Kara pieniężna: Jeżeli coś stanie się z twojej winy (w wyniku tzw. rażącego niedbalstw), zignorujesz zasady bezpieczeństwa czy przepisy przeciwpożarowe, nieobecność w pracy bez uzasadnienia czy stawienie się do pracy w stanie nietrzeźwości, pracodawca może nałożyć na ciebie grzywnę.
Jeżeli jesteś zatrudniony na umowę o pracę, to są jedyne powody, dla których możesz zostać ukarany grzywną. Grzywna nie może przekroczyć 10% Twojego miesięcznego wynagrodzenia, a kara za jednorazowe naruszenie nie może być wyższa niż Twoja dzienna pensja.
Jeśli spowodujesz szkodę, pracodawca może zażądać odszkodowania finansowego. Aby udowodnić odpowiedzialność pracownika, pracodawca musi wykazać (zgodnie z artykułem 116 Kodeksu pracy) następujące kwestie:
- Winę pracownika.
- Naruszenie obowiązków pracowniczych, co obejmuje niewykonanie lub niewłaściwe wykonanie obowiązków.
- Faktyczne poniesienie strat i wyraźny związek przyczynowy między działaniami pracownika a powstałą szkodą w mieniu pracodawcy.
Kary w umowie zlecenie
Jeżeli wykonujesz pracę na podstawie umowy zlecenia, obowiązuje cię trochę inny zestaw zasad. Zgodnie z taką umową zobowiązujesz się do wykonania konkretnego zadania. Jeśli coś pójdzie nie tak, możesz zostać obciążony kosztami związanymi z ewentualnymi szkodami.
Regulacje dotyczące umów zlecenia znajdziesz w Kodeksie Cywilnym. W przypadku naruszenia postanowień umowy, możesz zostać zmuszony do pokrycia kosztów związanych z powstałymi szkodami. Jeżeli jednak problem wynikł nie z twojej winy, nie musisz się obawiać kar.
Trzy sytuacje, które muszą zaistnieć, żebyś miał/a obowiązek zapłacić karę na podstawie umowy zlecenia to:
- Niewłaściwe wykonanie zadania lub jego brak.
- Wystąpienie szkody z powodu Twojego błędu.
- Bezpośredni związek między Twoim błędem a powstałą szkodą.
Twoja umowa może określać dokładną wartość kary za każde naruszenie, lub też może przewidywać obniżenie wynagrodzenia za każdy popełniony błąd.
Niektóre umowy zlecenia zawierają różne kary za różne rodzaje naruszeń, więc koszty jednego błędu mogą być wyższe niż innego.
Kiedy kara jest niesłuszna?
Nie można cię karać za wszystko. Zgodnie z Kodeksiem Cywilnym, umowna kara może być naliczana tylko w przypadku niewywiązania się z niemajątkowego zobowiązania – czyli, na przykład, za niewykonanie obowiązków wynikających z umowy, za ciągłe spóźnienia itp. Nie możesz być karany za sprawy niezwiązane bezpośrednio z wykonywaniem Twoich zadań, jak choćby rozmowy z kolegami w waszym ojczystym języku.
Niestety, w przypadku umów zlecenia nie ma określonej górnej granicy wartości kary. Niemniej jednak, kary powinny być proporcjonalne do naruszenia. Jeżeli kary sięgają jednej trzeciej czy połowy Twojego wynagrodzenia za kilka spóźnień czy jednodniową nieobecność, jest to niezgodne z prawem.
Pamiętaj, że jeśli choć oficjalnie pracujesz na umowę zlecenia, ale warunki Twojego zatrudnienia odpowiadają stosunkowi pracy, to przepisy obowiązują cię przepisy Kodeksu Pracy. W takim przypadku zgłaszając się do Inspekcji Pracy czy sądu pracy będziesz traktowany jako pracownik.
Zawarcie kary umownej w umowie nie musi być dla ciebie niekorzystne. Jeśli jej wysokość jest niska, a potencjalne straty dla zleceniodawca dużo większe, może być to dla ciebie korzystne. Kara może uchronić cię przed późniejszym postępowaniem cywilnym.