Kodeks pracy definiuje molestowanie seksualne w miejscu pracy jako zachowanie dyskryminacyjne oparte na płci.
Molestowanie to każde niechciane zachowanie, które sprawia, że ktoś czuje się źle, poniżony lub zagrożony w pracy. Może to być spowodowane powodami takimi jak płeć, wiek, niepełnosprawność, rasa, religia, narodowość, poglądy polityczne i inne aspekty osobiste. Może się to zdarzyć niezależnie od tego, czy pracujesz na pełny etat, w niepełnym wymiarze godzin lub tymczasowo.
Molestowanie seksualne obejmuje to wszelkie niepożądane działania o charakterze seksualnym lub związanym z płcią, naruszające godność pracownika. Takie działania mogą mieć formę fizyczną, werbalną lub niewerbalną. Za takie zachowanie mogą odpowiadać zarówno przełożeni, jak i koledzy. Zaliczają się do nich:
- szantaż, np. awans w pracy pod warunkiem zgodzenia się na seks.
- nieodpowiednie komentarze (np. na temat wyglądu lub ubioru)
- żarty o charakterze seksualnym.
- udostępnianie lub pokazywanie pornograficznych zdjęć czy filmów.
- Gesty o seksualnym charakterze, takie jak dotykanie, obejmowanie lub głaskanie.
- Sugerujące wypowiedzi, nieodpowiednie wiadomości lub notatki pozostawione na biurku.
- Bezpośrednie seksualne propozycje.
Podstawy prawne do zwalczania molestowania:
Kodeks pracy:
- Artykuł 111 podkreśla obowiązek pracodawcy w kwestii szanowania godności i praw pracownika, gdyż molestowanie narusza godność człowieka.
- Artykuły 112 i 113 dotyczą równego traktowania oraz zakazu dyskryminacji w zatrudnieniu, w tym molestowania opartego na płci.
- Artykuły 15 i 94 akcentują obowiązek pracodawcy w kwestii zapewnienia bezpiecznych warunków pracy oraz podejmowania działań wobec nielegalnych zachowań seksualnych.
Kodeks cywilny:
Artykuły 23 i 24 koncentrują się na odpowiedzialności sprawców molestowania, chroniąc wartości takie jak godność i wolność.
Jeśli doświadczyłeś/aś molestowania w pracy, możesz ubiegać się o odszkodowanie, wstrzymanie szkodliwych działań lub usunięcie ich skutków poprzez roszczenia cywilne.
Kodeks karny:
Niektóre działania stanowiące molestowanie są także przestępstwami według Kodeksu karnego. Zalicza sę do nich zmuszenie do czynności seksualnych lub nadużycie relacji zależności.
Warto pamiętać, że pracodawcy są odpowiedzialni za zapobieganie dyskryminacji. Sprawcy odpowiadają za swoje działania, podczas gdy pracodawcy za brak zapobiegania lub przyczynianie się do molestowania.
Środki prawne:
Na mocy Kodeksu pracy (artykuł 183d) pracownik, który mierzy się z dyskryminacją, w tym molestowaniem, ma prawo do odszkodowania w wysokości co najmniej minimalnego wynagrodzenia za pracę. Sąd pracy indywidualnie ocenia każdą sprawę, nie ma górnego limitu odszkodowania.
Niestety, w sprawie sądowej musisz udowodnić, że sprzeciwiłeś/aś się molestowaniu. Możesz to zrobić, mówiąc sprawcy, żeby przestał, lub po prostu unikając go.
Jeśli możesz udowodnić, że doszło do molestowania i że się temu sprzeciwiłeś/aś, to obowiązkiem pracodawcy jest udowodnienie, że to się nie stało. Mówiąc prosto, jeśli pracownik zgłasza problem z molestowaniem seksualnym, firma musi udowodnić, że jest czysta.
Pracodawcy powinni podjąć odpowiednie kroki w celu zapobieżenia dyskryminacji opartej na płci, takie jak szybkie reagowanie na skargi i wdrażanie polityki antydyskryminacyjnej.