Wolontariat opiera się na umowie między wolontariuszem a organizacją, której pomaga. Wolontariusze nie są uznawani za pracowników, ponieważ nie otrzymują wynagrodzenia. Jeżeli wolontariat trwa dłużej niż 30 dni, umowa powinna być na piśmie. Wolontariusze mogą poprosić o certyfikat potwierdzający wykonaną pracę.
Prawo nie określa limitu godzin, które wolontariusz może pracować. Jeżeli wolontariusz jest dorosły lub powyżej 16 lat, zaleca się, aby nie pracował więcej niż 8 godzin dziennie. Dla dzieci poniżej 16 roku życia limit wynosi 6 godzin dziennie. W okresie szkolnym młodzi wolontariusze nie powinni pracować więcej niż 12 godzin tygodniowo.
Wolontariat pracowniczy
Pracodawcy mogą różnymi sposobami wspierać wolontariat swoich pracowników, np. finansowo, czasowo czy przez dostarczenie zasobów. Nadal jest to uznawane za wolontariat, ale obowiązują inne zasady. Kiedy pracodawcy wspierają wolontariat swoich pracowników, nazywamy to wolontariatem pracowniczym. Formy wolontariatu pracowniczego są różne i obejmują inicjatywy pracodawców oraz indywidualne działania pracowników.
- Zrzutka pracownicza: Zbiórki pieniędzy czy darów rzeczowych organizowane przez pracowników, z biernym lub aktywnym wsparciem pracodawców.
- Wolontariat oparty na umiejętnościach: Pracownicy oferują swoje profesjonalne umiejętności za darmo, w tym działania pro bono.
- Mentoring: Obejmuje stałe wsparcie lub doradztwo zawodowe i zyskuje na popularności w Polsce.
- Wolontariat osobisty: Każda nieodpłatna aktywność na rzecz społeczności wspierana przez pracodawcę staje się wolontariatem pracowniczym, gdy otrzymuje wsparcie.
- Delegowanie: Pracownik może być przydzielony do pracy w organizacji non-profit na krótki lub długi okres. Często ma to miejsce w programach międzynarodowych i może obejmować przeniesienie do innego kraju. Jest to sposób na zapobieganie wypaleniu zawodowemu.
- Wolontariat zespołowy: Pracownicy tworzą zespół do realizacji projektu społecznościowego. Pracodawcy mogą to finansowo wspierać. Projekty zespołowe mogą również mieć miejsce podczas szkoleń firmowych lub imprez społecznych.
- Aktywność w miejscu pracy: To działania na rzecz społeczności odbywające się w pracy, takie jak przyjmowanie dzieci na wizyty czy oferowanie krótkich staży. Nie są one uznawane za wolontariat pracowniczy, jeśli są częścią regularnych obowiązków zawodowych.
Wolontariat pracowniczy jest regulowany przez Ustawę z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Stosuje się także przepisy Kodeksu cywilnego i Kodeksu pracy. Działania oparte na Ustawie o zasadach prowadzenia publicznych zbiórek (Dziennik Ustaw z 2014 r., poz. 498, ze zm.) i działania związane z donacją krwi również mogą być włączone do wolontariatu pracowniczego.