Pracodawca ma szereg obowiązków wobec pracodawcy i wobec państwa. Po pierwsze, musi zawrzeć pisemną umowę z pracownikiem. Musi zgłosić go do ubezpieczeń społecznych i opłacać składki
Ma też obowiązek zatrudniać jedynie cudzoziemców mających prawo do pracy. W przypadku gdy zostanie udowodnione, że pracodawca – np. użył podstępu lub wykorzystał zależność służbową i zmusił cudzoziemca do nielegalnego wykonywania pracy, grzywna wynosi od 3.000 zł do 30.000 zł (art. 120 ust. 3).
Taka sama kara obejmuje również wykroczenia polegające na:
– doprowadzeniu innej osoby do powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy – za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania (art. 120 ust. 5),
– żądaniu od cudzoziemca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy (w tym także oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi, które może być stosowane w przypadku obywateli Ukrainy, Białorusi, Rosji, Mołdawii, Gruzji i Armenii) – art. 120 ust. 4.
– powierzenia pracy cudzoziemcowi na mniej korzystnych dla niego, dających mu niższy poziom ochrony warunkach niż określone w zezwoleniu na pracę, zezwoleniu jednolitym na pobyt i pracę lub oświadczeniu, a w szczególności:
– za niższym wynagrodzeniem od wskazanego w zezwoleniu bądź oświadczeniu, na podstawie umowy mniej korzystnej dla cudzoziemca, o niższym poziomie ochrony niż umowa określona w zezwoleniu lub oświadczeniu (np. zawarcie umowy cywilnoprawnej zamiast wskazanej w zezwoleniu lub oświadczeniu umowy o pracę).
Krótko mówiąc, jeśli pracodawca namawia cię do pracy na czarno, twierdzi, że musisz mu zapłacić za uzyskanie pozwolenia na pracę, albo daje ci gorsze warunki niż zadeklarował w oświadczeniu o powierzeniu pracy, popełnia przestępstwo.
Pracodawca ma obowiązek w terminie 7 dni pisemnie powiadomić wojewodę, który wydał zezwolenie na pracę cudzoziemca, o następujących okolicznościach:
– cudzoziemiec rozpoczął dozwoloną pracę o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na okres łącznie nieprzekraczający 30 dni w roku kalendarzowym;
– cudzoziemiec nie podjął pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia na pracę;
– cudzoziemiec przerwał pracę na okres przekraczający 3 miesiące;
– cudzoziemiec zakończył pracę wcześniej niż 3 miesiące przed upływem okresu ważności zezwolenia na pracę (art. 88i ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy).
Za niedopełnienie powyższego obowiązku poinformowania wojewody może być kara grzywny od 100 zł do 5.000 zł (art. 120 ust. 6 tej ustawy).
Po zarejestrowaniu przez Powiatowy Urząd Pracy oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi do ewidencji oświadczeń podmiot powierzający pracę (pracodawca) ma obowiązek pisemnie powiadomić ten urząd o:
– podjęciu pracy przez cudzoziemca – najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy;
– niepodjęciu pracy przez cudzoziemca – w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń.
– Pracodawca lub cudzoziemiec mogą (ale nie są zobowiązani) powiadomić PUP o zakończeniu pracy przez cudzoziemca na podstawie oświadczenia (art. 88z ust. 13 i 16 ww. ustawy).
Za niedopełnienie obowiązku zawiadomienia PUP o podjęciu lub niepodjęciu pracy przez cudzoziemca bądź przekazanie do tego urzędu nieprawdziwych informacji o podjęciu, niepodjęciu lub zakończeniu przez niego pracy grozi kara grzywny do 5 000 zł (art. 120 ust. 10).
Jeśli pracodawca regularnie zatrudnia cudzoziemców na czarno, może dostać zakaz wydawania zezwoleń na pracę. Pracodawca ma także obowiązek pokryć koszty związane z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu nielegalnie zatrudnionych przez siebie cudzoziemców do powrotu (opuszczenia terytorium Polski), w sytuacji, gdy decyzja ta podlega przymusowemu wykonaniu (art. 337 ust. 3 i 3a ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach).
