Kontrola legalności zatrudnienia cudzoziemców przeprowadzana jest przez inspektorów Państwowej Inspekcji Pracy i funkcjonariuszy Straży Granicznej.
W związku z prowadzoną kontrolą urzędnicy i strażnicy graniczni mogą
– legitymować i przesłuchiwać osoby pracujące i znajdujące się na terenie zakładu pracy
– zażądać od pracodawcy przedłożenia wszystkich dokumentów związanych z zatrudnieniem cudzoziemców, np. zezwoleń na pracę, zawartych umów czy dowodów zgłoszenia do ubezpieczenia społecznego.
Ponadto Straż Graniczna jest także uprawniona do zatrzymania cudzoziemca i zastosowania wobec niego środków przymusu bezpośredniego. Po zakończonej kontroli Inspekcja Pracy lub Straż Graniczna kieruje wnioski o ukaranie do sądu za nielegalne zatrudnienie/nielegalną pracę cudzoziemców (przeciwko pracodawcy i cudzoziemcom) oraz inicjuje procedurę zmierzającą do zobowiązania nielegalnie pracujących cudzoziemców do powrotu (opuszczenia Polski).